De Portugezen

Oei, ik loop het risico met deze pagina dat mijn Portugese vrienden over me heen walsen met allerlei commentaar, maar ik waag het er toch op. Grijns. Dat "de" Portugezen niet bestaan, lijkt mij vanzelfsprekend. Maar dat zij vanaf de eerste dag dat ik met hen kennis maakte, een onuitwisbare indruk op mij hebben gemaakt, is een feit. Ik deel hier gewoon mijn persoonlijke ervaring met de bevolking en daar mag u zelf uw conclusie uit trekken, mijn vrienden idem. 

In veel opzichten lijkt de Portugese geschiedenis op die van Nederland: veel ontdekkingsreizigers, daardoor veel kolonies gehad en naar mijn mening hebben Portugezen daardoor best een brede blik op de wereld. Wel is zo dat zij tot ver na de 2e wereldoorlog (1974) hebben geleden onder een dictatuur die onder andere in stand werd gehouden door een groep families met naam. De gevolgen hiervan zijn nog steeds zichtbaar, zo is een goede baan vinden nog altijd erg afhankelijk van goede connecties, veel minder dan van je opleiding. Ook is het land daardoor lange tijd "in zichzelf gekeerd" geweest, waardoor het voor Europese begrippen een arm land is; het minimumloon ligt bijvoorbeeld op nog geen 650 euro bruto (2017) bij een vaak 6 daagse werkweek.

Ik vertel hieronder wat meer over "de Portugezen", waarbij ik natuurlijk put uit eigen ervaringen én daarbij hier en daar een beetje overdrijf. Dit puur uit liefde voor het volk hoor. Wederom grijns.

Mijn eerste ervaring met Portugezen was toen ik dus net begin 20 was en op Madeira woonde. Wat mij meteen opviel is dat zij, in tegenstelling tot veel andere zuid Europeanen, vrij rustig waren en zeker geen "macho"gedrag vertoonden. Ik ben bijvoorbeeld als jong, blond meisje nooit nageroepen, nagefloten of anderszins lastig gevallen. Hoewel mijn vrienden in Portugal mij hier nog altijd mee plagen, want ik woonde op Madeira, en dat stond in de jaren 80 toch wel bekend als een eiland waar veel Portugese homoseksuele mannen hun toevlucht zochten. Dus mogelijk....

Hoe dan ook vind ik dat ik, na 30 jaar  met Portugezen te hebben mogen omgaan, kan zeggen dat Portugese mannen over het algemeen gewoon vriendelijk, grappig, beleefd en aardig zijn. Wel is het nog vaak een probleem een zebrapad over te steken: men stopt netjes voor mij en mijn blonde liefzoon, maar rijden daarna mijn man bijna plat. Over Portugese vrouwen heb ik een iets andere mening. Natuurlijk heb ik  erg fijne Portugese vriendinnen mogen maken, maar ik vind veel Portugese vrouwen toch nogal jaloers aangelegd en nogal zeikerig op hun mannelijke partners reageren. Vooral gaat het dan vaak over geld en de zorg in huis: de man verdient nooit genoeg, is nooit genoeg thuis en doet nooit genoeg aan wat dan ook. Klopt, Portugese mannen schijnen het minst bij te dragen aan het huishouden en de zorg voor kinderen van alle mannen binnen de EU. Maar heel eerlijk: als ze het wel proberen komt er vaak toch kritiek dus is het meer een "laat dan maar" en gaan ze aan de borrel met vrienden. Ik moet daar altijd vreselijk om lachen en kan daar samen met hen én mijn Portugese vriendinnen heerlijk over discussiëren.

Voetbal & Politiek: bij Portugezen staat de tv aan

Zoals ik al zei: Portugezen zijn vrij rustig, niet zo druk gesticulerend als Italianen, niet zo bombastisch overkomend als Spanjaarden. Alleen oude mannetjes bij een tasca, die schreeuwen eigenlijk altijd alsof ze ruzie hebben. Ik heb mij laten vertellen dat dit gedeeltelijk komt door mogelijk wat dover geworden zijn, maar vooral  doordat velen van hen op het platteland, in de visserij of fabriek werkten en gewend zijn over afstand te schreeuwen om zich verstaanbaar te maken. Hoe dan ook, ik vind het wel amusant, zeker omdat ik ook versta waar men over "schreeuwt".

Vaak gaat dit over politiek en voetbal, of over voetbal en politiek. 

U ziet dan ook in elk restaurant , elke bar, elk café , elke tasca en (bijna) elke keuken bij mensen thuis een tv. En die staat altijd aan. Als er geen voetbal op tv is, dan staat hij op nieuwszenders die vaak van bedroevende inhoudskwaliteit zijn (veel moorden, ongelukken, branden en voetbalaffaires) en anders staat die dus op een voetbalzender. Heel soms, als er (bijna) geen andere gasten zijn, vraag ik vriendelijk of de tv uit mag of minimaal het geluid.... 

Verjaardagen in Portugal

Ik heb het idee  dat verjaardagen in Portugal vroeger minder gevierd werden dan tegenwoordig. Ik kreeg het idee dat verjaardagen meer in relatie stonden tot "naamdag" van een of andere Heilige waarnaar je vernoemd was. Maar de laatste jaren zie ik steeds meer dat net als in Nederland de persoonlijke geboortedag gevierd wordt en gelukkig worden die niet op zijn "Hollands" gevierd. Dus geen stoelenkring waar alle familieleden en buren zitten die je dan allemaal moet feliciteren (vindt men echt heeeeel raar in Portugal en ik eigenlijk ook) . Taart is er wel, vaak prachtige taarten (bijna altijd prachtige taarten bij welke feestelijke gelegenheid dan ook, zie foto hierboven) en drank, veel drank. Kinderverjaardagen vind ik helemaal grappig, het kind wordt bedolven onder allerlei (vooral opzichtig kleurrijke, plastic) cadeautjes maar daarna zijn het de volwassenen die feest vieren en wordt vaak het kind "vergeten". Echt bijzonder vind ik dat ingepakte cadeautjes meestal apart worden gelegd en bijna nooit in bijzijn van de gever worden uitgepakt. Mij is verteld dat dit onbeleefd is: stel je voor dat je het cadeautje niet leuk vindt en dan niet kunt doen alsof je er wel blij mee bent.. Soms plaag ik met die traditie door een cadeautje bewust in doorzichtig folie in te pakken... 

Bedtijd van Portugese kinderen

Ha! Hier heb ik al veel Nederlanders over gehoord: hebben die Portugese kinderen geen "normale" bedtijd? Nee dus. Althans niet als ze met hun ouders, grootouders, buren of vrienden ergens heen zijn. En dat is bijna altijd het geval want er wordt veel "buiten geleefd". Wel moet ik zeggen dat ik vind dat kinderen in Portugal zich vaak prima zelf weten te vermaken. Ik zie natuurlijk daar ook wel kinderen die de hele tijd roepen om aandacht van vooral moeder ( mãe, mãe en dat 600 keer achter elkaar). Maar ik ervaar toch minder dan in Nederland een kind wat aandacht vraagt aan moeder waarbij moeder dan meteen het hele gesprek vergeet wat ze met mij of anderen had en alleen nog maar met het kind bezig is. Kortom: kinderen rennen weliswaar rond, waar je ook bent maar op een bepaalde manier lijken ze te weten waar de grens ligt met "jou lastig vallen".  

Portugezen en "hun" churrasco

Als u in Portugal wordt uitgenodigd voor een churrasco (barbecue) : houd u vast. Gezellig , vooral vaak Braziliaanse muziek, maar  verder veel, heel, echt heel veel vlees en soms vis. maar vooral vlees. veel vlees  dus. Kinderen, ouderen, buren, familie, vrienden, alles en iedereen is aanwezig en eet mee. Zodra het maar een beetje weer is, gaan Portugezen graag op hun vrije dag (vaak alleen de zondag, er is voor velen een 6 daagse werkweek in Portugal) met vrienden en familie  ergens barbecueën. Meestal niet zoals in Nederland bij iemand in de achtertuin, maar dat hoeft ook niet want in heel Portugal zijn door de overheid aangelegde barbecue plekken, vaak parque de merendas geheten.  Op de mooiste plekjes, met soms zelfs aanrechten, stromend water, toiletten en vaak (natuurlijke) zwemgelegenheid. 

Bij Portugezen thuis uitgenodigd worden

Portugezen spreken niet vaak thuis af met vrienden, meestal gaat men  ergens in een restaurantje wat eten, of wat drinken in een café.  Als u bij iemand thuis wordt uitgenodigd , dan is mijn ervaring dat u echt onder  dierbare vrienden, bijna familie valt. Na 30 jaar heb ik vrienden bij wie ik op elk moment van de dag binnen kan vallen, maar het heeft wel lang geduurd voordat ik precies wist hoe omgang in deze in Portugal werkt. Bij Tia Rosa moet ik er altijd rekening mee houden wanneer ik onverwachts bij haar binnen val, want anders gaat ze direct aan het koken. en dat hoeft echt niet.  Want of u nu wel of geen trek heeft: eten en drinken zal je als je bij Portugezen thuis komt ( "bebe, come e cala-te" is een vaak gehoorde plagerige uitspraak: eet drink en houd je mond).  Tia Rosa kookt nog altijd op authentieke wijze: de pannen gaan zó de houtkachel in hoewel ze ook een "gewoon" gasfornuis heeft hoor. Maar oh wat smaakt dat een stuk beter!

Feestdagen

Sommige feestdagen komen overeen met de Nederlandse feestdagen maar Portugal heeft er meer. Dat is ook niet zo verwonderlijk want Nederland schijnt onderaan te bungelen in Europa waar  het aankomt op aantal officiële feestdagen.

Veel feestdagen worden echter  anders gevierd dan in Nederland. Zo is kerst in Nederland echt een feest van mooi gekleed lekker eten aan een mooi gedekte tafel met dierbare vrienden en familie . In Portugal wordt met kerst bijna overal standaard een gerecht met bacalhau, gedroogde stokvis gemaakt. Ik heb dit nooit begrepen, zoveel heerlijke verse vis kan men in Portugal verkrijgen en dan eet men dit gedroogde spul wat ook bijna altijd uit Noorwegen komt en bere duur is.  In Portugal wordt  juist met Pasen uitgebreid gegeten, dit is voor de meeste Portugezen een belangrijkere feestdag dan kerst. Als je een vriendje meeneemt naar een paasetentje, dan is het "echt aan", in Nederland is dat juist met kerst het geval. Ook hebben Portugezen maar 1 kerstdag en maar 1 paasdag, de dag daarna is weer gewoon een werkdag.  Verdere feestdagen komen overeen met die in veel andere landen, zoals Hemelvaart, 1 mei, Allerheiligen etc.

Een echt Portugese feestdag is de Dia de Liberdade, die wordt gevierd op 25 april, ter gedachtenis aan de militaire revolutie tegen de dictatuur. Dit wordt ook wel de Revolução dos Cravos (Anjerrevolutie) genoemd, daar soldaten anjers in hun geweren staken. 

Dan is er nog de feestdag Dia de Portugal die elk jaar op 10 juni wordt gevierd. Deze feestdag bestaat al sinds 1580 ter herinnering aan het overlijden van een van de grootste Portugese dichters ooit: Luís Vaz de Camões. Echter werd deze dag tijdens de dictatuur omgedoopt in  Dia de Raça, de dag van het Portugese ras.... Ik zeg hier maar verder niks over.  Na de Anjerrevolutie in 1974 is de 10e juni een feestdag gebleven maar het heet nu officieel : Dia de Portugal, de Camões e das Comunidades Portuguesas. Dag van Portugal, Camões en de Portugese gemeenschappen. De dag wordt door de naamsverandering en betekenis ook officieel gevierd in en met Portugese gemeenschappen in andere landen, zoals vorig jaar in Parijs en in 2017 in Brazilië. Ik moet zelf zeggen dat ik nooit zoveel van dergelijke feestdagen heb gemerkt, behalve dat veel instanties gesloten zijn...